3.3.1. BESCHIKBARE MIDDELEN

In Spanje zijn exploitanten volgens de milieuaansprakelijkheidswet wettelijk verplicht een risicobeoordeling uit te voeren om de risicoscenario's van de activiteit te identificeren, deze scenario's te scoren op basis van de waarschijnlijkheid van optreden en een index voor milieuschade, en vervolgens het scenario te selecteren dat 95% van het risico vertegenwoordigt.

Het Ministerie voor de Ecologische Transitie en de Demografische Uitdaging  (Spanje) heeft  drie instrumenten ontwikkeld (ARM-IDM-MORA), die exploitanten helpen bij het opstellen van milieurisicobeoordelingen en het berekenen van de hoogte van de verplichte financiële zekerheid.

Modelo de Oferta de Responsabilidad Ambiental (MORA), 2014 berekent de potentiële kosten voor het herstel van milieuschade. Het MORA-model is een opvolgend, niet-verplicht instrument voor het berekenen van potentiële kosten voor het herstel van milieuschade. Het vereist informatie over de plaats waar de schade zou optreden, de veroorzaker van de schade (bijv. brandstof, brand), de omvang van de getroffen natuurlijke hulpbronnen (bijv. aantal soorten, hoeveelheden grond of water) en de omkeerbaarheid van de schade. Het MORA-model bevat milieugegevens voor Spanje, selecteert de beste saneringsmethode (die kan worden aangepast) en bevat eenheidskosten voor de saneringsmethoden. De beschouwde receptoren zijn water (grondwater, rivieren, zee), bodem, soorten en habitats. Het grootste potentieel is als een ex-antemethode, hoewel het kan worden gebruikt om te helpen bij evaluaties ex-post.

Het hulpmiddel Milieurisicobeoordelingen (ARM) helpt exploitanten bij het opstellen van milieurisicobeoordelingen.

Met de Environmental Damage Index (IDM)-tool kan de exploitant de ernst van de milieuschade inschatten voor elk risicoscenario dat is geïdentificeerd in de milieurisicobeoordeling. Dit maakt het mogelijk om de verschillende scenario's te vergelijken en een referentiescenario te selecteren dat als basis dient voor de berekening van het bedrag van de verplichte financiële garantie.

Veel sectoren hebben naar verluidt elektronische milieurisicoanalyses voor hun industrie ontwikkeld die verbinding maken met de MORA-toepassing, waardoor automatisch de geschatte herstelkosten voor hun risicoscenario's worden opgevraagd, wat zeer nuttig is voor risicobeheer.

Verder informatie, in het Spaans, is te vinden op de volgende link: Modelo de Oferta de Responsabilidad Ambiental (MORA), 2014. 

De Engelse versie van de tools is beschikbaar op

https://servicio.mapama.gob.es/mora/login.action?request_locale=en.

Handleidingen, in het Engels, over de hulpmiddelen zijn beschikbaar op de volgende link Guidance document voor de uitvoering van de wet. Een Brochure is ook beschikbaar.

Ierland heeft ook een leidraad ontwikkeld (Guidance on assessing and costing environmental liabilities’ voor het berekenen van de kosten van potentiële verplichtingen die voortvloeien uit incidenten (d.w.z. onvoorziene verplichtingen). Deze is beschikbaar op de volgende link http://www.epa.ie/pubs/advice/licensee/fp/. De eerste stap is een standaard risicobeoordeling (gebaseerd op de normen van de International Standards Organisation) om plausibele risico's voor behandeling te identificeren, analyseren en evalueren. De richtlijn geeft niet-uitputtende lijsten van risico's die zich typisch voordoen onder de kopjes: brandstofopslag; bulkopslag en -verwerking (chemicaliën, oplosmiddelen, melk, enz.); productie; afvalbeheer; luchtbehandeling; afvalwaterbehandeling; drainage; storten; brand; weer; verkeer; en erfenis. De risico's worden gerangschikt op basis van waarschijnlijkheid en gevolgen. Vervolgens worden mitigaties voorgesteld, risico-eigenaren toegewezen en implementatietijdschema's gespecificeerd.

De tweede stap is de identificatie, kwantificering en kostenberekening van het plausibele worst-case scenario. Dit is de mogelijke gebeurtenis die de maximale milieuaansprakelijkheid met zich meebrengt (d.w.z. de hoogste gevolgscore van hierboven). Het plausibele worstcasescenario wordt in detail beschreven in termen van het volgende:

• types verloren materialen
• hoeveelheid verloren materialen
• betrokken routes
• aard en omvang van de impact
• controle- en herstelmaatregelen vereist

Het Nederlandse model is ontwikkeld als hulpmiddel voor de bevoegde autoriteiten die verantwoordelijk zijn voor het afgeven van vergunningen voor Seveso-bedrijven en IED Annex I-categorie 4  bedrijven (chemische industrie) in Nederland om te helpen bij het bepalen van de hoogte van de financiële zekerheid die nodig is om de kosten van sanering van milieuschade te dekken.   Een google vertaling van het Nederlandse model is opgenomen in bijlage II. 

Een Engelse vertaling van hoofdstuk 4 (dat de methode bevat) is te vinden in bijlage II van IMPEL-rapport 2017/22, bijgewerkt 2018, dat beschikbaar is op https://www.impel.eu/projects/financial-provision-what-works-when/

De aanpak is gebaseerd op de aanname dat het bedrijf een actuele en geldige vergunning heeft en dat het bedrijf zijn milieuverplichtingen nakomt.  De grondgedachte achter het model is gebaseerd op effecten in plaats van risico's, en bedrijfssluiting (faillissement) als gevolg van een incident wordt als uitgangspunt genomen.  Dit omdat dit type bedrijfssluiting automatisch de publieke kosten omvat die kunnen volgen uit een reguliere bedrijfsbeëindiging.

Aannemende dat een bedrijf voldoet aan zijn actuele vergunning, ontstaan bij bedrijfssluiting (faillissement) als gevolg van een milieu-incident milieukosten voor het verwijderen van voorraden en afval en het saneren van bodem-, oppervlakte- en grondwaterverontreiniging. Niet-milieukosten (bijvoorbeeld economische schade) maken geen deel uit van het model.

Verleners van vergunningen kunnen het model eenvoudig invullen met informatie die bedrijven al moeten verstrekken bij het aanvragen van de vergunning. Na het doorlopen van een beperkt aantal stappen resulteert de toepassing van het model in een bedrag voor de financiële garantie waarmee eventuele niet-verhaalbare milieukosten bij bedrijfsbeëindiging (grotendeels) kunnen worden opgevangen.

Drie componenten bepalen de omvang van de financiële zekerheid:

1. Kosten voor verwijdering en verwerking van afval;
2. Sanering van bodem en grondwater;en
3. Zuivering en sanering van oppervlaktewater.

De totale omvang van de financiële zekerheid wordt bepaald door de berekende kosten van de drie componenten bij elkaar op te tellen. 

Op de International Oil Spill Funds (internationaal fonds voor vergoeding van schade door olieverontreiniging) website is een aanzienlijke hoeveelheid informatie te vinden over claims in het kader van internationale fondsen voor het opruimen van olieverontreiniging op zee. Onderzoek heeft met name correlaties met factoren als het type koolwaterstof en de hoeveelheid gelekte olie onderzocht. Er zijn ook pogingen gedaan om formules en modellen te ontwikkelen met behulp van deze factoren en andere factoren zoals geografische locatie, kustlijntype, milieu- en sociaaleconomische kenmerken en opruimstrategie. Hoewel deze pogingen met de nodige voorzichtigheid moeten worden benaderd, gezien de beperkingen van de datasets en de complexiteit van de praktijk, zijn ze wel indicatief voor mogelijke benaderingen om formules of standaardwaarden te ontwikkelen.