Dokument informacyjny: Włączenie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym do zezwoleń IED

Niniejszy dokument zawiera podsumowanie i analizę kluczowych tematów, pomysłów i faktów przedstawionych w dostarczonych fragmentach raportu IMPEL na temat integracji zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach pozwoleń na emisje przemysłowe (IED).

1. Przegląd i cele wytycznych:

Głównym celem niniejszych wytycznych jest pomoc organom regulacyjnym ds. środowiska w Unii Europejskiej (UE) i krajach stowarzyszonych w dostosowaniu wymogów pozwoleń IED do zasad gospodarki o obiegu zamkniętym i skutecznym pomiarze wydajności. Dokument jest przeznaczony dla szerokiego grona odbiorców, w tym organów regulacyjnych, autorów zezwoleń, inspektorów instalacji i lokalnych decydentów.

• Kluczowa deklaracja celu: Przewodnik ma na celu "pomóc organom regulacyjnym we włączeniu przepisów dotyczących planów i raportów samokontroli do 'nowych zezwoleń IED o obiegu zamkniętym' " Raporty te powinny zawierać informacje umożliwiające monitorowanie obiegu zamkniętego przy użyciu narzędzi takich jak wskaźnik obiegu zamkniętego. Dokument ten służy jako podstawa do podejmowania decyzji, ustalania warunków i umożliwiania operatorom osiągania celów w zakresie obiegu zamkniętego.
• Klienci docelowi: Wytyczne są wyraźnie skierowane do "organów regulacyjnych, autorów pozwoleń, inspekcji instalacji". Lokalni decydenci zyskają na zapoznaniu się z tym dokumentem, ponieważ zapewnia on krok po kroku przegląd kwestii wdrożeniowych, które organy regulacyjne i przemysł muszą rozważyć.

2. Tło regulacyjne i czynniki wpływające:

Włączenie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym do zezwoleń IED jest napędzane przez kompleksowy zestaw strategii środowiskowych i prawodawstwa UE. Wytyczne podkreślają wzajemne powiązania tych polityk, podkreślając, że poprawa wykorzystania materiałów przemysłowych jest najwyższym priorytetem dla Europy.

• Europejski Zielony Ład: Zatwierdzona w 2020 r. nadrzędna strategia ma na celu uczynienie UE neutralną dla klimatu do 2050 roku. Wyraźnie "opowiada się za wdrożeniem gospodarki o obiegu zamkniętym, w której zasoby są wykorzystywane bardziej efektywnie, a odpady są ograniczane".
• Plan działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym (CEAP): Podstawową częścią Europejskiego Zielonego Ładu jest CEAP, którego głównym celem jest "przekształcenie sposobu, w jaki gospodarka Unii Europejskiej wykorzystuje zasoby poprzez promowanie zrównoważonego rozwoju i wydajności"." Obejmuje to zmniejszenie ilości odpadów oraz zachęcanie do recyklingu i ponownego wykorzystania w kluczowych sektorach.
• Zero Pollution Action Plan: Plan ten przyczynia się do szerszego celu, jakim jest zmniejszenie wpływu na środowisko i promowanie zrównoważonego rozwoju.
• Nowa strategia przemysłowa: Strategia ta wspiera przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez wspieranie innowacji i konkurencyjności w zrównoważonych praktykach przemysłowych.
• Odpowiednie prawodawstwo UE: Wytyczne odnoszą się do kilku kluczowych dyrektyw i rozporządzeń, które zapewniają ramy prawne i dalszy impuls do integracji gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym dyrektywy ramowej w sprawie odpadów (RDW), dyrektywy w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE), dyrektywy w sprawie odpadów opakowaniowych, dyrektywy w sprawie ekoprojektu oraz dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Dyrektywa CSRD, obowiązująca od 5 stycznia 2023 r., ma istotne znaczenie dla rozszerzenia wymogów dotyczących sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju dla szerszego grona firm. Ustawa o surowcach krytycznych (CRMA) jest również podkreślana ze względu na jej rolę w zabezpieczaniu dostępu do niezbędnych materiałów dla czystych technologii.

3. Integracja zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach zezwoleń IED:

Wytyczne badają zarówno istniejące "haczyki" w obecnych ramach IED w celu integracji zasad gospodarki o obiegu zamkniętym, jak i identyfikują obszary, w których potrzebna jest dalsza integracja.

• Środki bezpośrednie w dyrektywie IED: Zmieniona dyrektywa IED jest zgodna z szerszymi strategiami UE (Zielony Ład, CEAP, Zero Zanieczyszczeń). Uznaje strategiczne znaczenie przemysłu wydobywczego, w szczególności metali, dla transformacji ekologicznej i cyfrowej. Kluczowe środki bezpośrednie obejmują wymóg ustanowienia i wdrożenia przez operatorów systemów zarządzania środowiskowego (EMS), które koncentrują się na poprawie efektywności środowiskowej, zapobieganiu powstawaniu odpadów, optymalizacji wykorzystania zasobów i wody oraz zarządzaniu substancjami niebezpiecznymi. Zezwolenia powinny również zawierać wymagania dotyczące monitorowania zużycia i ponownego wykorzystania zasobów.
• Środki pośrednie i integracja kontekstowa:  Wytyczne sugerują włączenie kwestii gospodarki o obiegu zamkniętym do różnych aspektów procesu wydawania pozwoleń, w tym przeglądu wniosków, pisania pozwoleń i roli SZŚ.
.
• Plan obiegu zamkniętego: Kluczowym proponowanym elementem jest włączenie "planu obiegu zamkniętego" jako części wniosku IED." Plan ten powinien przedstawiać podejście operatora do obiegu zamkniętego w różnych aspektach jego działalności i produktów. Załącznik I zawiera szczegółową strukturę treści takiego planu, obejmującą działania, tło regulacyjne, SZŚ i konkretne elementy gospodarki o obiegu zamkniętym związane z procesem produkcyjnym, końcem życia produktu, produkcją odpadów i wycofaniem z eksploatacji.
• Kluczowa zawartość planu gospodarki o obiegu zamkniętym: Plan powinien zawierać "szczegółowy opis działań prowadzonych w ramach instalacji, w tym schematy przepływu procesów" oraz zarys wejść i wyjść materiałów i energii. Powinien również szczegółowo opisywać "wdrożony system zarządzania środowiskowego... wyraźnie wykazać, w jaki sposób wdrożony system zarządzania środowiskowego uwzględnia obieg zamknięty".konkretne elementy, do których należy się odnieść, obejmują surowce (z naciskiem na surowce wtórne i minimalizację substancji wzbudzających szczególnie duże obawy), projekt produktu (z naciskiem na trwałość, możliwość naprawy i recyklingu), możliwości symbiozy przemysłowej, strategie wycofania produktu z eksploatacji (w tym usługi odbioru i minimalizację odpadów opakowaniowych), minimalizację odpadów i zarządzanie nimi zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami oraz plany wycofania z eksploatacji, które priorytetowo traktują ponowne wykorzystanie i zmianę przeznaczenia materiałów i sprzętu.

4. rola systemu zarządzania środowiskowego (EMS):

Wytyczne podkreślają kluczową rolę SZŚ w osiąganiu celów gospodarki o obiegu zamkniętym w instalacjach IED. Podczas gdy norma ISO 14001 jest przedstawiana jako standard zgodny z tym założeniem, wytyczne określają konkretne elementy, które należy uwzględnić w ramach SZŚ w celu uwzględnienia obiegu zamkniętego.

• Wymagania SZŚ: SZŚ powinien obejmować "wykaz chemikaliów substancji niebezpiecznych obecnych lub emitowanych z instalacji, a także środki zapobiegające wytwarzaniu odpadów i optymalizujące wykorzystanie zasobów i energii oraz ponowne wykorzystanie wody."
.
• Osiąganie celów gospodarki o obiegu zamkniętym poprzez SZŚ: Wytyczne wymieniają konkretne tematy do rozważenia przez SZŚ, takie jak ograniczenie wykorzystania surowców pierwotnych, zwiększenie wykorzystania zrównoważonych materiałów pierwotnych i wtórnych, projektowanie produktów pod kątem obiegu zamkniętego, wdrażanie planów zarządzania zasobami i odpadami oraz inwentaryzacja zużycia zasobów.

5. Ocena wydajności gospodarki o obiegu zamkniętym: Indeks cyrkularny:

Ważnym wkładem wytycznych jest opracowanie "indeksu cyrkularności" dla instalacji IED. Indeks ten zapewnia metodologię kwantyfikacji i oceny wydajności cyrkularnej poszczególnych instalacji.

• Cel indeksu: Indeks ma na celu zapewnienie przejrzystości i wymierności wyników w zakresie obiegu zamkniętego," umożliwiając wspólne ścieżki poprawy i analizy porównawcze.
• Metodologia: Zainspirowany standardami takimi jak UNI/TS 11820, indeks wykorzystuje system oceny, zazwyczaj w skali 0-100, do oceny obiegu zamkniętego. Przyjmuje holistyczne podejście, biorąc pod uwagę cały cykl życia produktu. Metodologia obejmuje definiowanie kluczowych wskaźników wydajności (KPI), gromadzenie dowodów, normalizację danych, przypisywanie wag, obliczanie indeksu i interpretację wyników.
• Kategorie kluczowych wskaźników wydajności: Wytyczne proponują siedem kategorii kluczowych wskaźników wydajności: Zarządzanie środowiskowe, Zużycie energii i zasobów, Emisje, Odpady i produkty uboczne, Projektowanie produktu, Łańcuch dostaw i logistyka oraz Polityka i wpływ społeczny.
• Zastosowania Indeksu CE: Indeks może być wykorzystany do "oceny, czy proponowane instalacje lub modyfikacje procesów są zgodne z zasadami CE," "zidentyfikowania konkretnych celów gospodarki o obiegu zamkniętym w celu włączenia ich jako warunków pozwolenia," oraz "wymagania od operatorów śledzenia i raportowania wskaźników CE.może to również pomóc w dostosowaniu wymagań do sektora i wspieraniu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym poprzez wprowadzenie stopniowych ulepszeń.
• Dla inspektorów IED: Indeks ułatwia "monitorowanie i weryfikację" warunków pozwoleń i pomaga w "identyfikacji niezgodności" poprzez zapewnienie jasnych kryteriów odstępstw od wymogów gospodarki o obiegu zamkniętym.
• Zalety korzystania z Indeksu CE: Obejmują one podejmowanie decyzji w oparciu o dane, umożliwienie śledzenia postępów w czasie oraz dostosowanie do celów IED w zakresie efektywnego gospodarowania zasobami i minimalizacji odpadów.
• Ograniczenia: W wytycznych zauważono, że Circularity Index nie nadaje się do bezpośredniego porównywania różnych typów instalacji ze względu na różnice w procesach i wymaganiach dotyczących zasobów. Jest on najbardziej skuteczny do porównań w ramach tej samej kategorii instalacji lub do śledzenia wydajności instalacji w czasie.

6. Wdrażanie IED: Rola inspektorów:

Inspektorzy środowiskowi mają kluczowe znaczenie dla wdrażania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach IED.

• Kluczowe obowiązki: Inspektorzy mają za zadanie ocenę surowców, ocenę planów transformacji, weryfikację przestrzegania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym (w tym sprawdzanie planów projektowych pod kątem możliwości recyklingu, wysiłków na rzecz minimalizacji odpadów i przeglądu pętli sprzężenia zwrotnego) oraz wykorzystanie danych EMS.

7. Zalecenia dla decydentów, organów regulacyjnych i interesariuszy przemysłowych:

Wytyczne zawierają zalecenia dla różnych zainteresowanych stron w celu promowania praktyk gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach zgodności z dyrektywą IED.

• Znaczenie zaangażowania rządu i organów regulacyjnych: Rządy i organy regulacyjne odgrywają istotną rolę w promowaniu praktyk gospodarki o obiegu zamkniętym poprzez politykę, regulacje i współpracę.
• Strategie współpracy: Wspieranie współpracy między podmiotami przemysłowymi, organami regulacyjnymi i innymi zainteresowanymi stronami (instytutami wiedzy, organizacjami finansowymi, związkami zawodowymi, organizacjami pozarządowymi) jest niezbędne. Przykładowe strategie obejmują tworzenie platform wielopodmiotowych, zapewnianie zachęt do partnerstwa i promowanie symbiozy przemysłowej.
• Zalecenia polityczne i regulacyjne: Konkretne zalecenia dotyczące polityki i regulacji obejmują wymóg inwentaryzacji wykorzystania zasobów w zezwoleniach, analizę raportów zrównoważonego rozwoju pod kątem ich ukierunkowania na obieg zamknięty oraz integrację polityki gospodarki o obiegu zamkniętym z redukcją emisji odpadów. Środki stymulujące obejmują debatę na temat dostępności zasobów i kosztów z przedsiębiorstwami w celu zachęcenia do stosowania praktyk cyrkularnych, zwłaszcza w odniesieniu do kluczowych surowców.

8. Studia przypadków i najlepsze praktyki:

Wytyczne zawierają kilka studiów przypadku ilustrujących udane wdrożenia zasad gospodarki o obiegu zamkniętym w środowisku przemysłowym. Przykłady te podkreślają praktyczne zastosowania, takie jak:

• Ponowne wykorzystanie betonu w produkcji stali i cementu.
• Rozbudowany program recyklingu pozostałości po cięciu linoleum przez Forbo Flooring oraz usługa "Take Back Service".
• Roof2Road' proces recyklingu bitumu dachowego na surowiec wtórny do pokryć dachowych i asfaltu.
• Cargill Multiseed' wykorzystanie łusek kakaowych jako odnawialnego źródła paliwa i potencjał pozostałych popiołów do wykorzystania jako nawóz.
• Strategiczna alokacja gruntów przez Port Amsterdam i inwestycje we wspólną infrastrukturę w celu ułatwienia symbiozy przemysłowej i połączenia firm w celu wymiany zasobów i energii.

Wnioski:

Wytyczne IMPEL zapewniają kompleksowe ramy i praktyczne narzędzia służące włączeniu zasad gospodarki o obiegu zamkniętym do wydawania pozwoleń i egzekwowania dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych. Podkreślono znaczenie holistycznego podejścia, wykorzystania istniejących ram regulacyjnych, promowania współpracy między zainteresowanymi stronami oraz wykorzystania narzędzi takich jak Circular Plan i Circularity Index w celu osiągnięcia wymiernych postępów w kierunku bardziej zrównoważonego sektora przemysłowego w Europie. Włączenie studiów przypadku oferuje cenny wgląd w udane strategie wdrażania.