Podprojekt fazy I WMCE - REACH i gospodarka o obiegu zamkniętym

Działania

Dokument informacyjny: Rozporządzenie REACH i gospodarka o obiegu zamkniętym

Niniejszy dokument informacyjny zawiera podsumowanie i analizę kluczowych tematów, ważnych pomysłów i faktów przedstawionych w raporcie IMPEL Waste management and Circular Economy Group' na temat przecięcia rozporządzenia REACH i zasad gospodarki o obiegu zamkniętym.

Podsumowanie:

Raport grupy IMPEL ds. gospodarki odpadami i gospodarki o obiegu zamkniętym analizuje złożony związek między rozporządzeniem REACH UE dotyczącym chemikaliów a zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, koncentrując się w szczególności na materiałach odpadowych, takich jak produkty uboczne i materiały, które osiągnęły status wycofania z użycia. Głównym tematem jest to, że podczas gdy materiały uważane za "odpady" są generalnie poza zakresem REACH, po przejściu na produkty uboczne lub materiały wycofane z użycia, stają się one przedmiotem REACH i innych odpowiednich przepisów dotyczących chemikaliów i produktów. W raporcie wyszczególniono podstawowe wymogi REACH (rejestracja, udzielanie zezwoleń i ograniczenia), sposób ich stosowania do tych materiałów opartych na odpadach oraz odpowiednie wyłączenia (produkt uboczny, odzysk, SR&D i PPORD). Pokrótce omówiono również inne istotne przepisy dotyczące chemikaliów (CLP, POP, RoHS) i podkreślono kluczową rolę egzekwowania prawa oraz dostępności informacji za pośrednictwem baz danych, takich jak SCIP. Raport podkreśla odpowiedzialność firm za ocenę i zapewnienie zgodności zarówno z przepisami dotyczącymi odpadów, jak i chemikaliów.

Kluczowe tematy i ważne idee:

1. Interfejs między prawodawstwem dotyczącym odpadów (RDW) a prawodawstwem dotyczącym chemikaliów (REACH):

Materiały uważane za "odpady" zgodnie z dyrektywą ramową UE w sprawie odpadów (WFD) zasadniczo nie wchodzą w zakres REACH.
Jednakże, gdy materiały przestaną być odpadami i zostaną sklasyfikowane jako produkty uboczne (art. 5 RDW) lub osiągną status końca odpadu (art. 6 RDW), stają się przedmiotem REACH i innych obowiązujących przepisów dotyczących produktów i chemikaliów, jeśli są wprowadzane do obrotu.
RDW wyraźnie stanowi, że "osoba fizyczna lub prawna, która a) wykorzystuje po raz pierwszy materiał, który przestał być odpadem i który nie został wprowadzony do obrotu; lub b) wprowadza materiał do obrotu po raz pierwszy po tym, jak przestał być odpadem, zapewnia, że materiał spełnia odpowiednie wymagania zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi chemikaliów i produktów." (Artykuł 6(5) RDW, zmieniony przez (UE) 2018/851).
Procesy oceny statusu produktu ubocznego/końca fazy odpadu zgodnie z RDW i wypełniania obowiązków REACH przebiegają równolegle. Podmioty zajmujące się odzyskiem są potencjalnymi rejestrującymi w ramach REACH.

2. Zastosowanie podstawowych obowiązków REACH do materiałów na bazie odpadów:

Rejestracja: Produkty uboczne i materiały na końcu fazy odpadu można zdefiniować jako substancje, mieszaniny lub wyroby w ramach REACH. Jako producenci (operacje odzysku są uważane za procesy produkcyjne), operatorzy wprowadzający te materiały na rynek w ilości 1 tony lub więcej rocznie muszą zarejestrować substancje w ECHA, chyba że ma zastosowanie zwolnienie.
Zezwolenie: Materiały na bazie odpadów mogą zawierać substancje wzbudzające szczególnie duże obawy (SVHC) wymienione w załączniku XIV, wymagające zezwolenia na określone zastosowania.
Ograniczenia: Załącznik XVII do rozporządzenia REACH wymienia ograniczenia dotyczące produkcji, wprowadzania do obrotu lub stosowania niektórych substancji. Ograniczenia te mogą mieć zastosowanie do substancji w odzyskanych materiałach, chociaż w niektórych przypadkach mogą obowiązywać inne limity dla materiałów na bazie odpadów (np. kadm w plastiku pochodzącym z recyklingu).

3. Wyłączenia REACH istotne dla gospodarki o obiegu zamkniętym:

Wyłączenie dla produktów ubocznych (Artykuł 2(7)(b) i Załącznik V): Produkty uboczne są zwolnione z rejestracji o ile nie są importowane lub wprowadzane do obrotu. Zwolnienie to jest zasadniczo ograniczone do produktów ubocznych wykorzystywanych wewnętrznie lub dostarczanych do innego procesu produkcyjnego bez wprowadzania ich do obrotu.
Wyłączenie dotyczące odzysku (Artykuł 2(7)(d)): Substancje odzyskane w UE/EOG są zwolnione z obowiązku rejestracji, jeżeli:
Odzyskana substancja jest taka sama jak substancja, która została już zarejestrowana.
Informacje wymagane na mocy art. 31 lub 32 (np. karty charakterystyki, scenariusze narażenia) odnoszące się do zarejestrowanej substancji są dostępne dla podmiotu zajmującego się odzyskiem.
Ocena "identyczności" jest obowiązkiem operatora odzysku i opiera się na tożsamości głównych składników.
Wyłączenie to nie jest związane z objętością lub pierwotnymi zastosowaniami zarejestrowanej substancji, ale operatorzy odzysku muszą dostarczyć informacje dotyczące bezpiecznego stosowania.
Wyłączenie dla badań naukowych i rozwojowych (Artykuł 3(23)): Substancje produkowane na potrzeby badań naukowych i rozwojowych w ilości mniejszej niż 1 tona rocznie są zwolnione z rejestracji, zezwoleń i ograniczeń.
Wyłączenie PPORD (Artykuł 9): Substancje produkowane lub importowane w ilości 1 tony rocznie na potrzeby badań i rozwoju ukierunkowanych na produkt i proces są zwolnione z rejestracji na okres 5 lat, po powiadomieniu ECHA. Zwolnienie to nie automatycznie zwalnia z systemów zezwoleń lub ograniczeń.

4. Znaczenie identyfikacji substancji:

Dokładna identyfikacja substancji obecnych w produktach ubocznych i materiałach wycofanych z użycia ma kluczowe znaczenie dla określenia możliwości zastosowania rozporządzenia REACH i innych przepisów dotyczących chemikaliów.
Substancje mogą być dobrze zdefiniowane lub substancje o nieznanym lub zmiennym składzie, złożone produkty reakcji lub materiały biologiczne (UVCB). Operacje odzyskiwania często wytwarzają mieszaniny i substancje UVCB.
W przypadku UVCB identyfikacja opiera się na składzie chemicznym, materiale źródłowym i etapach przetwarzania.

5. Inne istotne przepisy dotyczące substancji chemicznych:

Rozporządzenie CLP (WE) nr 1272/2008: Dotyczy produktów ubocznych i materiałów na końcu fazy odpadu, wymagając klasyfikacji, oznakowania i pakowania niebezpiecznych chemikaliów.
Rozporządzenie POP (UE) 2019/1021: Zakazuje lub ogranicza TZO w produktach i artykułach chemicznych, w tym w materiałach pochodzących z recyklingu. Materiały wycofane z użycia muszą być zgodne z limitami stężenia TZO w produktach (załącznik I). Odpady przekraczające limity z Załącznika IV wymagają określonych metod utylizacji/odzysku.
Dyrektywa RoHS 2011/65/EU: Ogranicza niebezpieczne substancje w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (EEE). Ma to wpływ na wykorzystanie materiałów pochodzących z recyklingu w produkcji EEE i podkreśla potrzebę znajomości zawartości chemicznej strumieni odpadów.

6. Informacja i egzekwowanie przepisów:

Baza danych SCIP (Substances of Concern In articles as such or in complex objects (Products)) wymaga od dostawców artykułów zawierających SVHC powyżej 0,1% w/w powiadomienia ECHA. Ta baza danych poprawia dostępność informacji w całym cyklu życia, w tym na etapie odpadów.
Egzekwowanie przepisów stanowi wyzwanie, szczególnie w zakresie identyfikacji podmiotów zajmujących się odpadami, które wprowadzają na rynek materiały wycofane z użycia. Zaleca się współpracę między inspektorami ds. odpadów i REACH oraz korzystanie z krajowych baz danych o odpadach.
Studia przypadków (Włochy, Holandia, Finlandia, Estonia, Słowenia, Niemcy) ilustrują praktyczne wyzwania i interpretacje rozporządzenia REACH i jego wyłączeń dla materiałów opartych na odpadach.

Ważne fakty i cytaty:

"Materiały, które są uważane za odpady zgodnie z dyrektywą ramową UE w sprawie odpadów (2008/98/WE4, RDW), nie są uważane za substancje, mieszaniny lub wyroby zgodnie z art. 2 ust. 2 rozporządzenia REACH i nie są uwzględniane w zakresie REACH." (s. 7)
"Produkty uboczne nie są uważane za odpady, jeśli spełniają kryteria określone w dyrektywie ramowej w sprawie odpadów i będą objęte pełnym zakresem REACH, jeśli same zostaną wprowadzone do obrotu." (s. 7)
"Wszystkie formy odzysku, w tym obróbka mechaniczna, są uważane za proces produkcyjny w ramach REACH, gdy skutkują wytworzeniem jednej lub kilku substancji jako takich lub w mieszaninie lub w wyrobie, który przestał być odpadem." (str. 7-8)
"Zanim materiał zostanie wprowadzony do obrotu, muszą zostać spełnione podstawowe wymagania REACH." (str. 11)
"Ponieważ produkty uboczne i materiały na końcu fazy odpadu nie są uważane za odpady, można je zdefiniować jako substancje, mieszaniny lub wyroby zgodnie z rozporządzeniem REACH. W związku z tym można do nich stosować zasady rejestracji, udzielania zezwoleń i ograniczeń." (str. 11)
"Fakt, że substancja jest zarejestrowana zgodnie z REACH nie oznacza automatycznie, że przestała być odpadem." (str. 12)
"Produkty uboczne, o ile same nie są importowane lub wprowadzane do obrotu." (Załącznik V, Punkt 5, cytowany na str. 26)
"Zgodnie z art. 2 ust. 7 lit. d) (tzw. wyłączenie dotyczące odzysku), nie jest wymagana rejestracja substancji odzyskiwanych w UE-EOG, jeżeli substancja, która powstaje w wyniku procesu odzysku, jest taka sama jak substancja, która została już zarejestrowana, a informacje wymagane w art. 31 lub 32 dotyczące substancji, która została zarejestrowana zgodnie z tytułem II, są dostępne dla zakładu dokonującego odzysku." (s. 27)
"Jeżeli z jakiegoś powodu ta sama substancja nie została zarejestrowana na etapie produkcji lub importu, substancja odzyskana musi zostać zarejestrowana." (cytując wytyczne ECHA dotyczące rejestracji, str. 28)
"Ocena 'identyczności' leży w gestii operatora odzysku, a identyczność nie jest potwierdzana ani weryfikowana przez ECHA." (str. 28)
"Nowe produkty wytwarzane z materiałów pochodzących z recyklingu, takich jak tworzywa sztuczne pochodzące z recyklingu, które osiągnęły status wycofanych z użytku, muszą spełniać wymogi dotyczące stężenia UTC dla substancji POP w produktach określonych w załączniku I do rozporządzenia POP." (s. 17)
"Firmy dostarczające artykuły zawierające SVHC w stężeniu powyżej 0,1% (w/w) muszą przekazywać informacje do ECHA." (str. 24, podsumowanie z Artykułu 9(1)(i) RDW)
"W przypadku odzyskanych polimerów, monomery i inne substancje w polimerze muszą być zarejestrowane, aby możliwe było skorzystanie z wyłączenia w REACH." (cytując szwedzki raport KEMI, str. 33)

Wnioski:

Raport skutecznie nakreśla krajobraz regulacyjny dla materiałów na bazie odpadów w kontekście REACH i gospodarki o obiegu zamkniętym. Podkreśla, że osiągnięcie statusu produktu ubocznego lub końcowego odpadu zgodnie z RDW powoduje zastosowanie REACH i innych przepisów dotyczących chemikaliów. Podmioty zajmujące się odzyskiem i firmy wykorzystujące te materiały muszą starannie rozumieć i wypełniać swoje obowiązki, w szczególności w zakresie identyfikacji substancji, rejestracji (lub wykazania odpowiednich wyłączeń), autoryzacji i ograniczeń. Raport podkreśla potrzebę jasnych wytycznych, wymiany informacji i skutecznego egzekwowania przepisów w celu zapewnienia ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego przy jednoczesnym promowaniu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.